ಇಂದು ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಿದೇವ ಜನ್ಮದಿನ
ಹನ್ನೆರಡನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಶರಣರು ಸರ್ವರಿಗೂ ಸಮಪಾಲು-ಸಮಬಾಳು ಒದಗಿಸಲು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನೇ ಮಾಡಿದರು. ಶರಣರ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಬಳಗದಲ್ಲಿ ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಿದೇವ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿ ಇಡೀ ಶರಣ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಶಂಸೆಗೆ ಒಳಗಾದವರು. ಮಾಚಯ್ಯನದು ಬಹುಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ. ವೀರಶ್ರೀ, ಜ್ಞಾನಪ್ರಭೆ, ಸತ್ಯನಿಷ್ಠೆ, ನ್ಯಾಯನಿಷ್ಟೂರತೆ, ನಿರಹಂಕಾರ, ನಿರ್ವಂಚಕತ್ವ ಇತ್ಯಾದಿ ಸತ್ವಗಳ ಸಂಕಲನವೇ ಮಾಚಿದೇವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ. ಕಲ್ಯಾಣದ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ ಇವರ ಪಾತ್ರ ಮಹತ್ವದ್ದು. ಶರಣರಿಗೆ ಗಂಡಾಂತರ ಬಂದಾಗ ಅವರ ಬೆನ್ನುಹಿಂದೆ ಭೀಮರಕ್ಷೆಯಾಗಿ, ವೀರನಂತೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಬೆನ್ನಟ್ಟಿಬಂದ ಬಿಜ್ಜಳನ ಸೇನೆಯನ್ನು ಕಾಲರುದ್ರನಂತೆ ಖಂಡಿಸುತ್ತಾ ಹೋರಾಡಿದ ಗಂಡುಗಲಿ ಮಾಚಯ್ಯ. ಶರಣರ ಬೆಂಬತ್ತಿದ್ದ ವಿಪತ್ತು ಪರಿಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಉಳುವಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ತತ್ತ್ವ ಮಂಟಪ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಮಾಚಯ್ಯನೇ ಕಾರಣೀಪುರುಷ. ಅನುಭವ ಮಂಟಪ ಕಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಮಾಚಯ್ಯನ ಪಾತ್ರ ಹಿರಿದು. ದೇಶದ ನಾನಾ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಬರುವವರಿಗೆ ಮಾಚಯ್ಯ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಆಪ್ತಸಮಾಲೋಚಿಸಿ, ‘ಮಡಿ’ ಹಾಸಿ ಸ್ವಾಗತಿಸುವ ಕಾರ್ಯ ಇವರದು. ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡದೇ ಯಾರಿಗೂ ಕಲ್ಯಾಣದ ಪ್ರವೇಶವಿರಲಿಲ್ಲ.
ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಿದೇವರ ಹಿನ್ನೆಲೆ
ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಿದೇವ ಅಥವಾ ಮಾಚಯ್ಯ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ವಿಜಾಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಿಪ್ಪರಿಗಿಯಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ. 1120-1130ರ ನಡುವೆ. ತಂದೆ ಪರುವತಯ್ಯ, ತಾಯಿ ಸುಜ್ಞಾನವ್ವ, ವೃತ್ತಿ ಮಡಿವಾಳನ (ಅಗಸ) ಕೆಲಸ. ದೀಕ್ಷಾ ಗುರು ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ, ಇಷ್ಟದೈವ ಕಲ್ಲಿನಾಥ, ಕಲಿದೇವರದೇವ ಎಂಬ ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ 354 ವಚನಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯ ವೀರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಇವರದು. ಶರಣರ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನಲ್ಲದೆ ಕಾಯಕ ಮಾಡದ, ಸೋಮಾರಿಗಳ, ಬಡವರನ್ನು ಶೋಷಿಸುವ ಜನರ, ದುರ್ಗುಣವುಳ್ಳ ವರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನೆಂದು ಆತ ಮುಟ್ಟುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಬೇರೆಯವರ ವಸ್ತ್ರ ಗಳನ್ನು ಶುಚಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿ ಅದರಂತೆ ನಡೆದುಕೊಂಡರು. `ಅರಸುತನ ಮೇಲಲ್ಲ – ಅಗಸತನ ಕೀಳಲ್ಲ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಜನಕ್ಕೆ ಸಾರಿದ ಮಾಚಯ್ಯ ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಶರಣರ ಆಂದೋಲನದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿ ಸಿದ್ದ. ಕಲ್ಯಾಣ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿದ ಕೀರ್ತಿ ಇವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ‘ಹಿಪ್ಪರಗಿ’ ಗ್ರಾಮ ದೇವರ ಹಿಪ್ಪರಗಿ ಆಗಿದ್ದು ಮಾಚಯ್ಯನಿಂದ ಬಸವ ತತ್ವಕ್ಕೆ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣದಕಡೆ ಬಂದು ಬಸವಾದಿ ಶರಣರ ಕೂಟದಲ್ಲಿ ಸೇರುತ್ತಾನೆ.
ಮನುಷ್ಯ ಕಾಗೆ-ಕೋಳಿಗಿಂತ ಕನಿಷ್ಠ
ಮಧುರದ ಗುಣವ ಇರುವೆ ಬಲ್ಲುದು, ವಾಯುವಿನ ಗುಣವ-ಸರ್ಪಬಲ್ಲದು. ಗೋತ್ರದ ಗುಣವ ಕಾಗೆ ಬಲ್ಲುದು, ವೇಳೆಯ ಗುಣವ ಕೋಳಿ ಬಲ್ಲದು. ಇದು ಕಾರಣ ಮನುಷ್ಯ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಬಂದು, ಶಿವಜ್ಞಾನಾನುಭವನರಿಯದಿರ್ದಡೆ, ಆ ಕಾಗೆ-ಕೋಳಿಗಳಿಗಿಂತ ಕರಕಷ್ಟ ಕಾಣಾ, ಕಲಿದೇವರ ದೇವ ಎಂಬ ವಚನದಲ್ಲಿ ಸಿಹಿಯ ಗುಣ, ಇರುವೆಗೆ ಗೊತ್ತು, ವಾಯುವಿನ ಗುಣ ಸರ್ಪಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತು, ಅದು ಬಾಯಲ್ಲೇ ಉಸಿರಾಡುತ್ತದೆ, ಗೋತ್ರದ ಗುಣ ಕಾಗೆಗೆ ಗೊತ್ತು. ಅಗುಳ ಕಂಡರೆ ತನ್ನ ಬಳಗವನ್ನು ಕೂಗಿ ಕರೆಯುತ್ತದೆ. ವೇಳೆಯ ಗುಣ ಕೋಳಿಗೆ ಗೊತ್ತು. ಅಲಾರಂ ಇಟ್ಟಂತೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಕೂಗಿ ಎಲ್ಲರನ್ನು ಎಚ್ಚರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಂತೆ ಮನುಷ್ಯನಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮೇಲೆ ಶಿವಜ್ಞಾನದ ಅನುಭವವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು. ಆಗಲೇ ಅವನ ಜನ್ಮ ಸಾರ್ಥಕ, ಇಲ್ಲವಾದ್ರೆ ಮನುಷ್ಯ ಕಾಗೆ-ಕೋಳಿಗಿಂತಲೂ ನಿಕೃಷ್ಟ ಎಂದು ಮಾಚಯ್ಯ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ.
ಬಸವಣ್ಣನಿಗೆ ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳಿದ ಮಾಚಯ್ಯ
‘ಬೇಡುವ ಭಕ್ತರಿಲ್ಲದೆ ನಾನು ಬಡವನಾದೆ’ ಎಂಬ ಉದ್ಘಾರ ಬಸವಣ್ಣ ತಾಳಿದ್ದು, ಮಾಚಯ್ಯನ ಕೋಪಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ಅವರನ್ನು ತರಾಟೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ನಿಮಗೆ ಇಂತಹ ಬಿಮ್ಮು ಬರಬೇಕೇ? ನೀವೆಂತಹ ಭಕ್ತಿ ಜ್ಞಾನಿ! ಉಳಿದ ಭಕ್ತರೆಲ್ಲ ಬೇಡುವುದಕ್ಕೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಬಡ ಬಿಕನಾಸಿಗಳು; ಎಂದು ಕೊಂಡಿದ್ದೀರಾ? ನೀವು ಕೊಡಲಿಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಹೈಶ್ವರ್ಯದ ಮಹಾದಾನಿಗಳಲ್ಲವೇ? ಎಂದು ಚುಚ್ಚಿ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಬಸವಣ್ಣ ಇವರ ಮಾತಿಗೆ ಕುಸಿದು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಮಾಚಯ್ಯನಿಗೆರಗಿ ಕ್ಷಮೆ ಬೇಡುತ್ತಾರೆ. `ನಾನು ಮರವೆಯ ಮರುಳು, ನೀವು ಅರಿವಿನತಿರುಳು; ನಾನು ರಂಜಕ, ನೀವು ನಿರಂಜನರು’. ನಾನು ಮರುವೆಯಿಂದ ತಪ್ಪಿದ್ದನ್ನು ನೀವು ಅರಿವಿನಿಂದ ತಿದ್ದಬೇಕು ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ವಿನಯ, ಶಾಂತಿ, ಇಂದ್ರಿಯ ನಿಗ್ರಹ, ನಿರ್ವಂಚನೆ, ಸತ್ಯ, ಸ್ಥಿರಬುದ್ಧಿ, ನಿಷ್ಕಪಟತ್ವ, ನಿರಂಕಾರ, ಕೈಂಕರ್ಯ, ಭೀತಿ, ಅನುಸರಣೆಗಳೇ ಭಕ್ತಿಯ ಕುರುಹುಗಳು ಎಂದು ಮಾಚಯ್ಯ ಭಕ್ತಿಯ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಭಕ್ತಿಯ ಕುರಿತು ಮಾಚಯ್ಯನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ
ಭಕ್ತನಾದವನು ಬಾಹ್ಯಾಚರಣೆ ಮೀರಿ ಅಂತರಂಗದ ಭಕ್ತನಾಗಬೇಕು. ಭಕ್ತಿಯೆಂಬುದು ಕೇವಲ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲ. ಅದು ಅಂತರಂಗ-ಬಹಿರಂಗ ಶುದ್ಧಿಯ ಸರ್ವಸಮರ್ಪಣೆಯ ಕ್ರಿಯೆ. ಭಕ್ತಿ ಸಾಧನೆ ಸಫಲವಾದರೆ ಸಂಕೇತದ ಲಿಂಗದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಭಕ್ತಿ ಕೇವಲ ಡೊಂಬರಾಟವೆಂದು ಟೀಕಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕೆಲವರು ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದು ಇಷ್ಟಲಿಂಗ ಧರಿಸಿ, ದೇವಾಲಯ ಗಳಲ್ಲಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವುದನ್ನು ಮಾಚಯ್ಯ ತಮ್ಮ ವಚನದಲ್ಲಿ ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾನೆ. `ಉಡಿಯ ಲಿಂಗವಬಿಟ್ಟು ಗುಡಿಯ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಶರಣೆಂಬ ಮತಿ ಭ್ರಷ್ಟರನೇನೆಂಬೆನಯ್ಯ ಕಲಿದೇವರದೇವ’ ಎಂಬ ವಚನದಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟಲಿಂಗ ಕಲ್ಪನೆ ಬಂದದ್ದೇ ದೇವಾಲಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿರೋಧವಾಗಿ, ಸರ್ವರ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲದ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಮಾಚಯ್ಯ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾನೆ, ಖಂಡಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಬದುಕು-ಬರಹದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆಬೇಡ
`ವಚನದ ರಚನೆಯ ನುಡಿವ ಬಯಲು ರಂಜಕರೆಲ್ಲ ಭಕ್ತರಪ್ಪರೇ ಅಯ್ಯಾ? ವಚನ ತನ್ನಂತಿರದು, ತಾನು ವಚನದಂತಿರ’ ಎಂಬ ವಚನದಲ್ಲಿ ಮಾತು ಮತ್ತು ಕೃತಿ, ನಡೆ-ನುಡಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆ ಇಲ್ಲದೆ ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದೇ ಒಂದು, ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಒಂದು, ಹೀಗಾಗಬಾರದು ಅವರೆಲ್ಲ ಕೇವಲ ‘ವಚನರಂಜಕರು’ ಅಂದರೆ ರಂಜನೀಯವಾಗಿ ಶಬ್ದ ಜೋಡಣೆ ಮಾಡಿ ವಚನ ರಚಿಸುವರು. ಅಂಥವರು ಖಂಡಿತ ಭಕ್ತರೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂಥವರ ವಚನ ಅವರ ಹೃದಯದ ಮಾತಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ತಾನು ಹೇಳಿದ ವಚನದಂತೆ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂತವರದು ಸೋಗಿನ ಬದುಕು, ಅವರ ಸ್ಥಿತಿ ಒಡೆಯನನ್ನು ಕಂಡು ನಾಯಿ ಬಾಲವಾಡಿಸಿದಂತೆ ಹೀಗಾಗಿ ಬದುಕು-ಬರಹದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆ ಬೇಡ. ಅವೆರಡು ಒಂದಾಗಿರಬೇಕೆಂಬ ಮಾಚಯ್ಯನ ಮಾತು ಇವತ್ತಿನ ಲೇಖಕರಿಗೆ, ಕವಿ, ಸಾಹಿತಿಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುವಂತದ್ದು.
ಮಾಚಯ್ಯನಿಗೆ ಕ್ಷಮೆ ಕೋರಿದ ಬಿಜ್ಜಳರಾಜ
ಕುಹಕರು ಎಲ್ಲೆಡೆಯಲ್ಲಿಯು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿಯೂ ಇದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲೊಬ್ಬ ಒಮ್ಮೆ ಮಾಚಯ್ಯನನ್ನು ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಣಕುತ್ತಾನೆ. ಕೆಣಕಿ ಸಾವಿನ ಉಡಿಯಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತಾನೆ. ಬಿಜ್ಜಳ ಭೂಪಾಲನಿಗೆ ದೂರುಹೋಗುತ್ತದೆ. `ಅಗಸನಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಅಹಂಕಾರವೇ ಎಂದು ಬಿಜ್ಜಳ ಗರ್ಜಿಸುತ್ತಾನೆ’ ಮಾಚಯ್ಯನನ್ನು ಸಾಯಿಸಲು ಜಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟದಾನೆಯನ್ನು ಕಳಿಸುತ್ತಾನೆ, ಮಾಚಯ್ಯ ಅವರನ್ನು ಎದುರಿಸಿ ಆನೆಯನ್ನು, ಜಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಸಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ. ಬಿಜ್ಜಳನಿಗೆ ಅರಿವು ತಲೆದೋರಿ ಮಾಚಯ್ಯನಿಗೆ ಕ್ಷಮೆ ಕೋರುತ್ತಾನೆ. ಇಂತಹ ಅನೇಕ ಸಂಗತಿಗಳ ಕುರಿತು ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು, ಪವಾಡಗಳು ಮಾಚಯ್ಯನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗಿವೆ. ಈ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.
ಮಾಚಯ್ಯನ ‘ಮಡಿವಾಳ’ ಕಾಯಕನಿಷ್ಠೆ
ಮಡಿವಾಳಿಕೆ ವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮಾಚಯ್ಯನಿಗೆ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಆವುದೋ ಅತೃಪ್ತಿ. ಗ್ರಾಮ ಹಿಪ್ಪರಿಗೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಹುಟ್ಟಿ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬಾಳಿ ಹೋಗದೇ ಅವರು ಅರಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಮಹತ್ತು, ಬೃಹತ್ತು ಆಗಿತ್ತು. ಬಸವತತ್ವಕ್ಕೆ ಪ್ರಭಾವಿತನಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ತನ್ನ ಕಾಯಕ ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಸುರ್ಯೋದಯಕ್ಕೆ ಮುನ್ನವೇ ಶರಣರುಟ್ಟ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ‘ಮಡಿವಾಳಗುಂಡ’ಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದು. ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಮಡಿಗೊಳಿಸಿ ಒಣಗಿಸಿ ಗಂಟುಕಟ್ಟಿ ‘ವೀರಗಂಟೆ’ ನುಡಿಸುತ್ತಾ ಶರಣರ ಮನೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವುದು. ಭಕ್ತರಲ್ಲದವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಮುಟ್ಟಬಾರದೆಂಬ ನಿಯಮ ವಿಧಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದನು. ಅತ್ಯಂತ ಭಕ್ತಿ-ಭಾವದಿಂದ ಮಡಿವಾಳನ ಕಾಯಕನಿಷ್ಠೆ ಮಾಚಯ್ಯನದು.
ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಿದೇವನ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ ಇಡೀ ಶರಣ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿಯೇ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯತೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಶರಣ ರನ್ನು, ಸಮಾಜದ ಜನರನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಇವರ ಕಾರ್ಯ ಶ್ಲ್ಯಾಘ ನೀಯ. ಅವರ ವಿಚಾರಶೀಲತೆ, ಭಕ್ತಿ, ಜ್ಞಾನ, ಅನುಭವ, ಪರ ಸ್ಪರ ಗೌರವ, ವೃತ್ತಿಗೌರವ, ಸಮಾನತೆ ಮುಂತಾದ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಅವರ ವಚನಗಳು ಮಹತ್ವ ನೀಡಿವೆ. ಅಗಸ ಮುನಿಯುವುದು ಮಲಿನಕ್ಕೆ, ವಸ್ತ್ರಕ್ಕಲ್ಲ. ಶರಣ ಮುನಿಯುವುದು ಅವಗುಣಕ್ಕೆ ಶಿವಭಕ್ತಗಲ್ಲ, ನಾನೆಂಬು ದನ್ನು (ಅಹಂಭಾವ) ಮರೆತುಬಿಡಿ, ಆಗ ಪುಟವಿಟ್ಟ ಚಿನ್ನದಂತೆ ನಿಮ್ಮ ಭಕ್ತಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ಥಳಥಳಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಮಾತುಗಳಿಂದ ಇಡೀ ಶರಣರ ಬಳಗವೇ ಮಾಚಯ್ಯನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ, ಅನುಭಾವಕ್ಕೆ ಶರಣು-ಶರಣೆಂದಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ ಒಂದು ಮಾಚಯ್ಯ ಜನ್ಮದಿನದ ಪ್ರಯುಕ್ತ ಓದುಗರಿಗಾಗಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದ ಸಂತಸ ನನ್ನದಾಗಿದೆ.
– ಡಾ. ಗಂಗಾಧರಯ್ಯ ಹಿರೇಮಠ,
ವಿಶ್ರಾಂತ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು ಮೊ: 9880093613